Woda morska, woda słonawoda występująca w morzach i oceanach. W wodzie tej są rozpuszczone tysiące związków chemicznych i prawie wszystkie pierwiastki chemiczne obecne na kuli ziemskiej. Woda morska stanowi ponad 97% wody obecnej w formie ciekłej na powierzchni Ziemi, tzw. woda słodka stanowi zaś mniej niż 3%.

Woda morska w postaci szczytu fali na Morzu Bałtyckim

Charakterystyka

edytuj

Najbardziej charakterystyczną cechą wody morskiej jest wysokie stężenie kationów sodu (Na+), potasu (K+), magnezu (Mg2+) i wapnia (Ca2+) oraz anionów chlorkowych (Cl), siarczanowych (HSO
4
i SO2−
4
) oraz węglanowych (HCO
3
i CO2−
3
), które łącznie nadają wodzie morskiej intensywnie gorzki lub gorzko-słony smak i powodują, że nie nadaje się ona do picia. Niewielkie ilości wypitej wody teoretycznie nie są szkodliwe dla człowieka, jednak picie wody aby zapobiec odwodnieniu jest nie tylko szkodliwe, ale i bezcelowe, gdyż więcej wody jest wykorzystywanej do pozbycia się nadmiaru soli z organizmu niż znajduje się w wodzie morskiej. W efekcie spożycie wody morskiej tylko przyspiesza proces odwodnienia[1]. Woda morska ma odczyn lekko alkaliczny (pH = 7,5 do 8,4).

Stężenie jonów w wodzie morskiej przelicza się często na taką zawartość wagową chlorku sodu w 1 dm³ wody, która dawałaby podobne średnie stężenie molowe wszystkich jonów. Stężenie to w oceanach jest względnie stałe i zależy głównie od strefy klimatycznej w której dokonuje się pomiar. Wynosi ono 32–40 promila. W morzach stężenie to waha się w granicach od 3 do 50‰. Woda o zasoleniu wynoszącym 35‰ zamarza w temperaturze -2 °C.

Zasoby słonej wody morskiej

edytuj
Substancje rozpuszczone w 1 m³ (1026 kg) wody morskiej
Substancja Masa Udział
procentowy
chlorek sodu, NaCl 27,213 kg 77,80%
chlorek magnezu, MgCl
2
3,807 kg 10,90%
siarczan magnezu, MgSO
4
1,658 kg 4,70%
siarczan wapnia, CaSO
4
1,260 kg 3,60%
siarczan potasu, K
2
SO
4
865 g 2,50%
węglan wapnia, CaCO
3
123 g 0,03%
bromek magnezu, MgBr
2
76 g  
fluorki, F
33 g  
białka i inne związki organiczne 1,4 g  
bar, Ba2+
0,5 g  
jodki, I
0,5 g  
argon, Ar 0,1 g  
srebro, Ag+
0,3 mg  
rubid, Rb+
0,2 mg  
złoto, Au 4 µg  
rad, Ra 0,02 µg  

Wszystkie oceany i morza otwarte zawierają takie same sole, będące w takim samym stosunku procentowym. Woda z poszczególnych zbiorników różni się między sobą jedynie stężeniem, czyli stosunkiem ilości wszystkich soli do ilości wody. Jest to podstawowa reguła stałości składu wody morskiej zwana regułą Dittmara.

Skład wagowy pierwiastków w wodzie morskiej
Pierwiastek % Pierwiastek %
tlen 85,7000 siarka 0,0885
wodór 10,8000 wapń 0,0400
chlor 1,9000 potas 0,0380
sód 1,0500 brom 0,0065
magnez 0,1350 węgiel 0,0026

Porównanie z wodą słodką

edytuj

Wody słodkie poza ilością rozpuszczonych soli różnią się od wody morskiej także składem chemicznym. W wodzie morskiej dominują chlorki, które w wodzie słodkiej występują w ilościach znikomych, a za to dominują węglany. Najważniejszym z nich, stanowiącym około 60% wszystkich rozpuszczonych ciał stałych jest węglan wapnia.

Sole mineralne w wodzie morskiej i słodkiej[2]
Wody Chlorki % Siarczany % Węglany %
woda morska (oceaniczna) 88,7 10,8 0,4
woda słodka (rzeczna) 6,9 13,2 79,9

Przypisy

edytuj
  1. Ask A Scientist – Biology Archive. [dostęp 2010-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-23)].
  2. Alfred Lityński: Hydrobiologia ogólna. Warszawa: PWN, 1952.