Alfred Knobloch
Alfred Karl Ernst Knobloch (ur. 1859 w Wilhelmsfelde, zm. 1916 w Berlinie) – urzędnik Prowincjalnej Administracji Stanowej w Poznaniu (1890–1898), nadburmistrz Bydgoszczy (1899–1910).
Data i miejsce urodzenia |
9 lutego 1859 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód, zajęcie |
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Bdg_Instytuty_Rolnicze_pierzeja.jpg/240px-Bdg_Instytuty_Rolnicze_pierzeja.jpg)
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Copernicanum_2010_2.jpg/240px-Copernicanum_2010_2.jpg)
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Bydgoszcz_S%C4%85d_1.jpg/240px-Bydgoszcz_S%C4%85d_1.jpg)
Życiorys
edytujUrodził się 9 lutego 1859 r. w Wilhelmsfelde na Górnych Łużycach (dziś Saksonia). Był synem Wilhelma, mierniczego królewskiego, zatrudnionego przy wytyczaniu linii kolejowych i Idy z domu Witzthum von Eckstaedt. Uczył się w gimnazjum we Wrocławiu (1866–1873) i Dreźnie. Studiował prawo na uniwersytecie we Wrocławiu (1878–1881). Jako asesor (1887) pracował w sądach powiatowych m.in. w: Jeleniej Górze, Bystrzycy Kłodzkiej, Złotoryi i Kamiennej Górze. W 1890 r. przeniósł się do Poznania, gdzie został zatrudniony w Prowincjalnej Administracji Stanowej – organie administracji samorządowej. Zajmował się tam ubezpieczeniami od wypadków w rolnictwie. W 1892 r. otrzymał posadę radcy krajowego w urzędzie Prowincji Poznańskiej. Powierzono mu obowiązki zastępcy przewodniczącego zarządu Zakładu Ubezpieczeń Prowincji oraz zastępcy radcy kasowego – szefa Głównej Kasy Krajowej Prowincji. Z urzędu uczestniczył także w posiedzeniach Wydziału Prowincjalnego i Sejmu Prowincjalnego. Od 1900 r. był także członkiem Izby Panów parlamentu pruskiego. Zajmując tak wysokie stanowiska miał istotny wpływ na rozdział i finansowanie inwestycji związanych z szeroko rozumianym zagospodarowaniem ziem wschodnich Rzeszy Niemieckiej. Nadzorował wydatkowanie milionów marek przeznaczonych na rozwój prowincji.
Poglądy polityczne
edytujAlfred Knobloch pełniąc wysokie funkcje publiczne i polityczne (parlament) propagował ideę ściślejszego związania prowincji wschodnich z resztą Niemiec. Hołdował polityce germanizacji ziem polskich, realizowanej przez rozwój gospodarczy żywiołu niemieckiego, włączenie tych obszarów w międzynarodowy obrót handlowy oraz utworzenie stref turystycznych w górach i nad Bałtykiem. Idee „zdobycia” tych terenów dla Niemiec przeniósł także na grunt szkolnictwa. Opowiadał się za kształceniem dziewcząt w powołanych w tym celu szkołach średnich. Był zwolennikiem dodatków finansowych dla nauczycieli niemieckich, w związku z ich pobytem i pracą na Wschodzie. Za wymagające satysfakcji finansowej uznał trudności wynikające z konieczności funkcjonowania w obcym, przynajmniej dwujęzycznym obszarze, w którym Polacy tworzą wspólnotę wynikającą z tradycji, religii i języka, zaś Niemców obecnych dopiero od 120–130 lat dzieli religia, katolicka bądź ewangelicka. Twierdził, iż dystans w rozwoju terenów wschodnich i reszty państwa był skutkiem niedoinwestowania, a nawet traktowania zamieszkałych tu Niemców jako obywateli drugiej kategorii. Oczekiwał zatem protekcyjnej polityki państwa w odniesieniu do tych obszarów, zarówno w sprawach gospodarczych, jak i kulturalnych. Pozytywnie oceniał działalność Komisji Kolonizacyjnej w zakresie osadnictwa gospodarzy niemieckich. Za konieczne uznawał przyspieszenie tempa germanizacji przez napływ osób rekrutujących się z inteligencji i wielkiego kapitału, zdolnych pokierować dalszym rozwojem tych ziem.
Nadburmistrz Bydgoszczy
edytujW 1899 r. po śmierci nadburmistrza Hugo Braesickego, przedstawił swoją kandydaturę na stanowisko burmistrza Bydgoszczy. Rada Miejska na posiedzeniu 23 lutego 1899 r. wybrała go I burmistrzem. 17 kwietnia 1899 r. objął oficjalnie urząd burmistrza Bydgoszczy. Należał do najbardziej znaczących osobistości na tym stanowisku w pruskim okresie historii miasta.
Rządy Knoblocha były okresem niezwykle intensywnego rozwoju Bydgoszczy. Podjęcie wielu inwestycji umożliwiło wsparcie finansowe ze środków państwowych, o które skutecznie zabiegał. Miasto odnotowało rozwój przestrzenny i urbanistyczny. Wytyczono wiele nowych ulic, przy których stanęły nowoczesne na owe czasy budynki mieszkalne i gmachy państwowe. Jedną z jego zasług było wykupienie przez miasto terenów położonych na wschód od dotychczasowego Śródmieścia i urządzenie na tym terenie dzielnicy-ogrodu. Na terenie tym pobudowano m.in. budynek Szkoły Realnej oraz Instytut Rolniczy im. Cesarza Wilhelma, a także urządzono reprezentacyjne aleje: Mickiewicza i Ossolińskich. Wybudowano również liczne gmachy municypalne w innych częściach miasta, m.in. budynek Szkoły Przemysłu Artystycznego, a także wiele szkół ludowych.
Udanym przedsięwzięciem Knoblocha była rozbudowa sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Głównymi inwestycjami w tym zakresie były: stacja pomp w Lesie Gdańskim oraz wieża ciśnień na Wzgórzu Dąbrowskiego. Powstało także osiedle willowe dla urzędników w podmiejskiej gminie Bielawki. Knobloch zainteresował się również rozbudową portu drzewnego w Brdyujściu. Był członkiem delegacji władz miejskich, która w 1902 r. przybyła do Berlina, by zainteresować tą inwestycją kanclerza Bernharda von Büllowa.
Przeprowadził także reformę systemu opieki nad ubogimi. Dotychczasowe kompetencje Deputacji ds. Ubogich przejęły specjalne komisje działające w utworzonych na terenie miasta obwodach, lepiej zorientowane w faktycznych potrzebach w tym zakresie.
Alfred Knobloch prowadził także działania mające na celu wzmocnienie Bydgoszczy jako ośrodka kulturalnego i naukowego. Jego zasługą było sprowadzenie do miasta i powierzenie kierowania nowo utworzoną Biblioteką Miejską – prof. Georgowi Minde-Pouet. Jako burmistrz patronował również wielu organizacjom społeczno-kulturalnym w mieście.
Interesującą inicjatywą Knoblocha była próba utworzenia w Bydgoszczy uniwersytetu. Sprawie tej poświęcił specjalny memoriał adresowany do kanclerza Rzeszy Bernharda von Bülowa, 14 października 1901 r. Zamysł ten nie został jednak zrealizowany. Był to jeden z elementów dalekowzrocznego planu germanizacji miasta. Powołanie uniwersytetu sprzyjać miało napływowi inteligencji niemieckiej, która inspirowałaby rozwój niemieckiej kultury na tych ziemiach.
Niezależnie od gruntownej wiedzy prawno-administracyjnej oraz umiejętności organizatorskich Knobloch był obdarzony talentami artystycznymi i krasomówczymi. Jego siostra – malarka zamieszkała we Wrocławiu wykonała portret Knoblocha, który on w testamencie ofiarował miastu. Chętnie cytował z pamięci Szekspira i Goethego. Sam także próbował sił literackich pisując pod pseudonimem Beniamin Corda. Jego powieści Heimat i Gläserne Wände, podejmujące problem współistnienia dwóch narodowości, były czytane i dyskutowane w gronie bydgoskiej elity intelektualnej. Był także błyskotliwym mówcą, czemu zawdzięczał sukcesy w przekonywaniu członków rady miejskiej do swoich inicjatyw i pomysłów.
Knobloch pozostał na stanowisku nadburmistrza do końca swojej kadencji. Po jej upływie, złożył 30 grudnia 1909 r. wniosek o zwolnienie z urzędu. Opuścił Bydgoszcz i osiadł w Berlinie. W latach 1910–1912 był dyrektorem Związku Hanzeatyckiego. Od 1912 r. pracował jako obrońca w Sądzie Kameralnym i Krajowym. Zmarł 31 maja 1916 r. po krótkiej chorobie w jednym z berlińskich szpitali.
Był żonaty z Klarą z domu. Hoche. Miał troje dzieci: córkę i dwóch synów.
Zobacz też
edytujBibliografia
edytuj- Stanisław Błażejewski, Janusz Kutta, Marek Romaniuk: Bydgoski Słownik Biograficzny. T. 1. 1994, s. 64.