Najwyższa Izba Kontroli wysłała do prokuratury doniesienie o tym, że kontrolerzy nie otrzymali w wyznaczonym terminie dostępu do dokumentów Polskiej Fundacji Narodowej, informuje wyborcza.pl. Jest to przestępstwo z ustawy o NIK, za które grozi do trzech lat pozbawienia wolności. Izba prowadzona przez Mariana Banasia, nazywanego niekiedy "Pancernym Marianem", próbuje od listopada 2020 roku bezskutecznie uzyskać wgląd w dokumentację PFN.
Temistokles Brodowski, były rzecznik CBA, obecnie przedstawiciel PFN twierdzi jednak, że nikt nikomu niczego nie utrudniał. Jak mówi, fundacja jest w stałym kontakcie z kontrolerami NIK, mimo epidemii. Brodowski zapewnia, że PFN działa transparentnie, czego dowodem mają być coroczne sprawozdania z działalności, które sprawdza rewident, a akceptuje rada fundacji.
Czy NIK może kontrolować PFN?
Temistokles Brodowski stwierdził również, że Izba nie ma prawa kontrolować PFN, ponieważ fundacja nie wydaje pieniędzy publicznych.
NIK w dotychczasowej korespondencji z PFN nie wykazała relatywnie swojej kompetencji kontrolnej wobec PFN, pomimo kierowania przez PFN wielu pism i opinii prawnych
- pisze cytowany przez wyborcza.pl Brodowski. Dodaje, że kontrolerzy Banasia nie odnieśli się do tego stanowiska oraz "wniosków" PFN, „które mają determinujące znaczenie dla oceny braku legalności prowadzonych przez NIK działań kontrolnych wobec PFN”.
NIK już w 2018 roku przeprowadzał kontrolę w PFN po kontrowersyjnej kampanii "Sprawiedliwe sądy". Warszawski ratusz uznał, że nie miała ona nic wspólnego z ówczesnym statutem Fundacji. Wtedy nikt nie robił problemów, mimo wejścia kontrolerów do dziewięciu firm fundatorów, m.in. do Orlenu, podaje "Rzeczpospolita". Podstawą do przeprowadzenia kontroli miała być opinia prawna dr. hab. Artura Nowackiego z Uniwersytetu Warszawskiego, która wskazywała, że NIK może kontrolować nie tylko spółki Skarbu Państwa, ale również spółki córki i wnuczki. O Fundacji wprost jednak nie wspomniano. Nawiasem mówiąc, tamta kontrola wykazała, że fundatorzy nie sprawują odpowiedniej kontroli nad swoją fundacją.
Krzysztof Kwiatkowski, prezes NIK w latach 2013-2019, pełniący tę funkcję podczas poprzedniej kontroli w PFN twierdzi, że Izba ma prawo skontrolować PFN, w czym podpierał się opinią dr. Nowackiego, informuje "Rz". Podstawą do inspekcji jest bowiem dysponowanie przez fundację kapitałem ze środków publicznych. Rozmówca "Rz" twierdzi jednak, że opinia Departamentu Prawnego NIK dotycząca możliwości kontroli podmiotów takich jak PFN, nie była za rz�d�w Kwiatkowskiego jasna i posługiwano się sformułowaniem "wydaje się". Jeśli sprawa z prokuratury trafi do sądu, to on rozstrzygnie kompetencję NIK w tej sprawie.
Uprawnienia NIK dotyczące fundacji należałoby zapisać wprost
- uważa rozmówca "Rz".
Wyborcza.pl zwraca również uwagę, że PFN utrudniała w 2018 roku dostęp do informacji Janowi Kunertowi z portalu Bezkompromisowo.pl. Fundacja odmówiła wydania rejestru umów, argumentując, że "informacje nie są i nie były upubliczniane, a ich ujawnienie mogłoby narazić zarówno Fundację, jak i kontrahentów na szkodę". Dopiero po sądowej reprymendzie dokumenty zostały udostępnione.
Polska Fundacja Narodowa
PFN została założona w 2016 roku przez 17 spółek Skarbu Państwa. Jej majątkiem jest fundusz założycielski w wysokości 97,5 mln zł. Od momentu założenia przez następną dekadę spółki mają łącznie przeznaczyć na Fundację 633 mln złotych. To najbogatsza fundacja w Polsce, podkreśla wyborcza.pl.
Mimo to, w sporze z NIK Polska Fundacja Narodowa wysuwa argumenty, że jest "podmiotem prywatnym niedysponującym środkami publicznymi", nie ma statusu organizacji pożytku publicznego i nie jest płatnikiem podatku od towarów i usług.
