"Tu nie mo�na p�aci� got�wk�". Czy to legalne? Jednoznaczne stanowisko Ministerstwa Finans�w

Bardzo rzadko, ale jednak można już natknąć się w Polsce na sklepy czy restauracje "card only", w których nie można płacić gotówką. Również na niektórych imprezach masowych - np. na festiwalach czy w strefach kibica - w celu przyspieszenia obsługi klientów akceptowane są transakcje wyłącznie kartami czy np. specjalnymi opaskami płatniczymi. Czy jednak tak wolno? Czy można nie obsłużyć klienta, który chciałby zapłacić gotówką?

Ta sprawa wzbudza sporo kontrowersji i wątpliwości, a w sieci można się spotkać z różnymi "wersjami". O oficjalne stanowisko poprosiliśmy więc Ministerstwo Finans�w. Odpowiedź resortu nie pozostawia żadnych wątpliwości. Nie ma żadnych podstaw prawnych zmuszających przedsiębiorcę do akceptowania zapłaty gotówką od swoich klientów. Jeśli chce być w 100 proc. bezgotówkowy i przyjmować płatności wyłącznie kartami (czy płatności mobilnych smartfonem, BLIK-iem itp.) - ma do tego pełne prawo.

Jak tłumaczy Ministerstwo Finansów, jedynym warunkiem jest, aby informacja o tym, że w danym sklepie czy punkcie usługowych można płacić wyłącznie kartą, była umieszczona w widocznym miejscu.

Jeśli informacja o akceptowanych przez przedsiębiorcę sposobach płatności umieszczona została w jego lokalu, w miejscu widocznym dla osób chcących skorzystać z oferowanych przez niego towarów lub usług, to takie zastrzeżenie można uznać za wiążące dla stron umowy, a ofertę przedsiębiorcy za skierowaną wyłącznie do określonego grona odbiorców, akceptujących określone przez przedsiębiorcę warunki dotyczące zapłaty za oferowane przez niego produkty

- informuje resort.

Dlaczego są tu wątpliwości?

Po pierwsze, samo to, że gdzieś nie można zapłacić gotówką, nadal dla wielu osób jest szokujące. Choć Polacy coraz częściej płacą kartami, wciąż ponad połowa transakcji odbywa się za pomocą monet i banknotów.

Przeciwnicy "bezgotówkowych" sklepów powołują się na artykuł 32 ustawy o Narodowym Banku Polskim. Mówi on, iż "znaki pieniężne [czyli, jak wynika z art. 31 tejże ustawy, "banknoty i monety opiewające na złote i grosze" - red.] emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej".

. fragment ustawy o NBP

Tyle, że Ministerstwo Finansów tłumaczy, że treść art. 32 "jednoznacznie nie przesądza o zobligowaniu przedsiębiorców do przyjmowania płatności w gotówce". Resort powołuje się natomiast na art. 353 indeks 1 Kodeksu cywilnego, mówiącego o zasadzie swobody umów. Dodaje, że żadne regulacje w polskim prawie nie nakładają na przedsiębiorców obowiązku przyjmowania płatności np. tylko gotówką albo tylko bezgotówkowo.

. Kodeks cywilny (fragment)

Zresztą wyłącznie bezgotówkowe bywają już także np. biletomaty w autobusach czy tramwajach w niektórych miastach. To również legalne, o ile oczywiście stosowne informacje są dostępne w pojeździe czy w regulaminie, a bilety za gotówkę można kupić np. w urządzeniach biletowych na przystankach, czy w kioskach i innych punktach handlowo-usługowych.

Zakupy w sieci? Nie trzeba za pobraniem

Również sklepy internetowe nie mają obowiązku zapewnienia możliwości zapłaty za towary poprzez opcję płatności za pobraniem. Tutaj jednoznacznej odpowiedzi udziela art. 18 ustawy o prawach konsumenta, który mówi po prostu, że należy klienta poinformować "o ograniczeniach dotyczących dostarczania
oraz akceptowanych sposobach płatności".

. fragment ustawy o prawach konsumenta

Dlaczego czasem nie można płacić gotówką?

Niektórzy przedsiębiorcy odmawiają przyjmowania gotówki, gdy uznają, że przyjmowanie jej, wydawanie reszty itd. mocno spowolniłoby pracę kelnerów czy sprzedawców (podczas imprez masowych, w obleganych barach itd.). Przyjmowanie płatności bezgotówkowo skraca czas obsługi.

Innym argumentem jest m.in. lepsza kontrola nad finansami firmy - nie trzeba zmagać się z mankiem w kasie, pieniądze "nie giną". Przedsiębiorcy zwracają też uwagę na uciążliwość codziennego liczenia gotówki w kasie czy ewentualnego jej transportu.