Decyzja wiąże się z postępowaniem, które trwa we Francji od 2021 roku i dotyczy przypadków użycia broni chemicznej przeciwko cywilom w 2013 roku. To przede wszystkim atak w Gucie Wschodniej z 21 sierpnia 2013 roku, w którym zginęło ponad 1000 osób. Postępowanie prowadzili sędziowie śledczy z wydziału ds. zbrodni przeciwko ludzkości. Śledztwem objęto oficjeli syryjskich należących do różnych szczebli dowodzenia.
"Po raz pierwszy jurysdykcja narodowa uznaje, że immunitet osoby rządzącego przywódcy państwa nie jest całkowity"
"Jest to decyzja historyczna, ponieważ po raz pierwszy jurysdykcja narodowa uznaje, że immunitet osoby rządzącego przywódcy państwa nie jest całkowity" - oświadczyły prawniczki reprezentujące strony cywilne w tym procesie. W komunikacie, w którym wypowiedziały się Clemence Bectarte, Jeanne Sulzer i Clemence Witt, zwrócono uwagę, że decyzja sądu otwiera drogę do ewentualnego procesu Asada we Francji.
Sąd wypowiadał się w sprawie wniosków francuskiej prokuratury antyterrorystycznej Pnat i prokuratury generalnej, które chciały uchylenia nakazu aresztowania. W ich ocenie byłby on sprzeczny z zasadą immunitetu, którym cieszą się urzędujący przywódcy suwerennych państw. Sąd nie zgodził się z tymi argumentami. Uznał, że zakaz użycia broni chemicznej jest zapisany w prawie międzynarodowym i że zbrodnie, o których mowa "nie mogą być uznane za należące do funkcji oficjalnych szefa państwa".
Prawnicy stron cywilnych uważają, że państwa Unii Europejskiej i inne kraje, które uznałyby ten nakaz mogłyby aresztować Asada, gdyby podróżował po ich terytorium. Nakaz aresztowania został wydany w listopadzie 2023 roku. Wówczas też sąd wydał trzy inne nakazy, wobec Mahera el-Asada (brata syryjskiego prezydenta), dowodzącego elitarną jednostką armii syryjskiej, a także wobec dwóch wojskowych syryjskich w stopniu generała. Prokuratura nie oponowała przeciwko nakazom wobec tych trzech osób.
Dochodzenie we Francji wszczęto po skardze złożonej z powództwa cywilnego przez Syryjskie Centrum Mediów i Wolności Słowa (SCM), Inicjatywę Sprawiedliwości Społeczeństwa Otwartego (OSJI) i Archiwum Syryjskie. Śledztwa te, prowadzone pod "eksterytorialną jurysdykcją" francuskiego wymiaru sprawiedliwości, dotyczyły także ataków, do których doszło w nocy z 4 na 5 sierpnia 2013 r. w miejscowościach Adra i Duma, kiedy 450 osób zostało rannych. Ataki nastąpiły, gdy tereny te kontrolowali rebelianci walczący przeciwko armii Asada.
Z Paryża Anna Wróbel